De dertien nagerechten, oftewel Les Treize Desserts, zijn een oude traditie in de Provence en geven een uniek tintje aan de kersttijd.
Deze desserts worden gedeeld met familie en vrienden na de kerstmaaltijd. Elk dessert vertegenwoordigt een aspect van de regionale cultuur, geschiedenis of religieuze betekenis. De gewoonte vraagt om dertien specifieke lekkernijen, een knipoog naar Jezus en zijn twaalf apostelen, die elke gast mag proeven - een symbool van overvloed en saamhorigheid.
Een geschiedenis geworteld in de Provence
Hoewel de oorsprong van de dertien desserts misschien oud lijkt, is de eerste vermelding van dit gebruik te vinden in een uitgave uit 1925 van La Pignato, een Provençaalse krant, waar Dr. Joseph Fallen aandrong op "dertien, ja dertien, niet meer als je wilt, maar niet één minder." Vandaag de dag weerspiegelt elk gerecht verschillende lagen van de Provençaalse cultuur, met sommige items die uniek zijn voor bepaalde steden of familietradities. De traditie van de middernachtsmis is grotendeels vervaagd, maar het ritueel van het samenkomen rond een tafel met overvloedige desserts blijft bestaan.
Een blik op de dertien desserts uit de Provence
De dertien desserts variëren per regio, maar worden tegelijkertijd op tafel gezet, vaak drie dagen lang, ter ere van de seizoensgeest. Dit is wat je kunt verwachten:
1. Pompe à l'Huile
Een subtiel zoet brood gemaakt met olijfolie en sinaasappelbloesem. Pompe à l'Huile wordt traditioneel gebroken in plaats van gesneden, als symbool voor het breken van het brood tijdens het Laatste Avondmaal. Het neemt een essentiële plaats in tussen de dertien desserts en staat voor eenheid en de geest van delen die de Provençaalse kerst kenmerkt.
Waar te vinden: Zie een volledige gids over waar je Pompe à l'Huile kunt kopen in Marseille op de Marseille Tourism website.
2. Witte nougat (nougat blanc)
Witte nougat, gemaakt met honing, amandelen en pistachenoten, staat voor zuiverheid en het licht van de winterzonnewende, en viert de hoop en het nieuwe begin van het feestseizoen. De delicate zoetheid is een herinnering aan het licht in de duisternis van de winter.
Waar te vinden: La Boutique de Delices in Sault, bekend om zijn delicate, traditionele nougats gemaakt met regionale ingrediënten.
3. Zwarte nougat (nougat noir)
Een knapperige, donkere nougat op basis van honing en amandelen. Zwarte nougat symboliseert de uitdagingen van het leven en de donkere dagen van de winter. In combinatie met witte nougat brengt het evenwicht op tafel en eert het de dualiteit van licht en donker, goede en moeilijke tijden.
Waar te vinden: La Boutique de Delices in Sault, bekend om zijn delicate, traditionele nougat gemaakt met regionale ingrediënten.
4. Calissons d'Aix
Deze lekkernij van amandelen en gekonfijte meloen uit Aix-en-Provence heeft een zachte, rijke smaak en vertegenwoordigt de snoepfabricagetraditie van de Provence. De calisson wordt beschouwd als een symbool van feestelijkheid en regionale trots, en de zoete, verfijnde smaak is een waar genot voor de feestdagen.
Waar te vinden: Léonard Parli in Aix-en-Provence, een historische snoepmaker die beroemd is om zijn Calissons, een essentieel onderdeel van de Provençaalse desserttafel.
5. Kweeperenpasta (pâte de coing)
Kweeperenpasta geeft een pittige, fruitige toets aan de tafel en wordt vaak gemaakt in de herfst, speciaal bewaard voor Kerstmis. Deze pasta symboliseert de overvloed van de lokale oogst en de culinaire vaardigheid van de Provence in het bewaren van seizoensfruit voor winterfeesten.
6. Dadels
De dadels symboliseren de reis van Christus vanuit het oosten, brengen een unieke zoetheid op tafel en staan naar verluidt voor de band tussen de Provence en de heilige landen. Ze voegen een vleugje traditie toe en herinneren gezinnen aan de spirituele wortels van het seizoen.
Waar te vinden: Les Halles de Marseille, waar een verscheidenheid aan verse dadels verkrijgbaar is, perfect voor de feestdagen.
7. Vers fruit
Winterfruit zoals sinaasappels, appels en druiven zijn een voorproefje van de natuurlijke overvloed van het seizoen en herinneren aan het agrarische erfgoed van de Provence. Het gebruik van deze vruchten verbindt het feest met de herfstoogst en toont de vrijgevigheid van de natuur.
Waar te vinden:Verken de markten in de Provence voor vers fruit en groenten.
8. Gekonfijte vruchten
Kleurrijk en zoet, gekonfijt fruit uit de Provence - vooral dat uit Apt - voegt een helder en suikerachtig contrast toe aan de tafel. Ze vertegenwoordigen de expertise van de regio in het bewaren van zomerfruit, waardoor je zelfs in hartje winter nog de smaak van het warme seizoen proeft.
Waar te vinden: Maison Jouvaud in Carpentras, een bakkerij die bekend staat om zijn levendige gekonfijte vruchten die een vleugje Provençaalse expertise in conserveren toevoegen.
9. Chocolade
Hoewel chocolade een recentere toevoeging is, is het snel een favoriet geworden, vaak in de vorm van met chocolade bedekte amandelen in de vorm van olijven. Deze moderne twist voegt een vleugje verwennerij toe aan de vakantietraditie, terwijl het ook een eerbetoon is aan de amandelstreek in de Provence.
Waar te vinden: Puyricard Chocolaterie in Aix-en-Provence, biedt fijne chocolade waaronder amandelen bedekt met chocolade, in de vorm van olijven.
10. Navettes
Deze kleine bootvormige koekjes zijn op smaak gebracht met oranjebloesem en symboliseren de aankomst van Maria Magdalena aan de Provençaalse kust. Hun subtiele smaak en unieke vorm voegen een vleugje mediterrane smaak en geschiedenis toe aan het dessert.
Waar te vinden: Four des Navettes in Marseille, de oudste bakkerij gespecialiseerd in Navettes, die al meer dan tweehonderd jaar worden gegeten.
11. Muskaatdruiven
De muskaatdruiven, zorgvuldig bewaard sinds de herfst, vertegenwoordigen het wijnbouwerfgoed van de Provence en brengen een vleugje zoetheid van de zonnige oogstdagen. Deze druiven verbinden de kersttafel met de lokale wijncultuur en benadrukken het belang van de wijnstok in de Provence.
12. Exotische vruchten
Een vleugje verrassing toevoegen: exotisch fruit zoals kiwi's, ananas of mango's weerspiegelt de handelsbetrekkingen van de Provence en de openheid van de regio voor nieuwe smaken. Deze vruchten brengen kleur en een vleugje avontuur op tafel en markeren het evoluerende culinaire landschap van de Provence.
13. De vier bedelaars (les quatre mendiants)
De "vier bedelaars" of les quatre mendiants zijn misschien wel de meest symbolische elementen van de dertien desserts. Elke gedroogde vrucht of noot vertegenwoordigt een van de vier kloosterordes, waarbij de kleur en kenmerken van elk item symbool staan voor aspecten van het leven en de waarden van de orde.
Gedroogde vijgen (Franciscanen)
Almandelen (Karmelieten)
Raisinen (Dominicanen)
Walnoten of hazelnoten (Augustijnen)
Waar te vinden: Confiserie du Roy René in Aix-en-Provence, waar je assortimenten van deze traditionele gedroogde vruchten en noten kunt kopen om het dessertaanbod compleet te maken.
Deze dertien desserts verweven de rijke smaken en gekoesterde tradities die een Provençaalse kerst zo uniek maken. Elke zoete hap biedt een voorproefje van het erfgoed van de Provence en brengt zowel inwoners als bezoekers in contact met de diverse culinaire wortels van de regio. Wij wensen u warme wensen voor de komende feestdagen.
A bientôt,
Het team van Provence Holidays